Grow ve Kamçı Koçluk Modelleri

Farklı koçluk okullarından eğitim almış koç arkadaşlarımla çeşitli platformlarda karşılaştığımızda, koçluk seansı yapılandırma aracı olarak yaygın bir şekilde, GROW ve/veya KAMÇI izleklerini kullandıklarını gözlemliyorum. Arkadaşlarıma aralarındaki farkı veya benzerliklerini sorduğumda ise tatminkâr bir cevap alamadığımı görünce bu makaleyi yazmaya karar verdim. Bu modellerden birisini bilip uygulayan veya ikisinden de haberi olmayanları hedef kitle olarak seçtim. Pekiyi bu yazı kimin için değil diye sorarsanız, bu iki modeli de etkili şekilde kullanan üst düzey koçlarımız hedef kitlemiz değil. Ama onların birikimi ve tecrübeleri ile damıttığı konsantre bilgiler temelli geri bildirimleri, hepimiz için aydınlatıcı olacaktır.

John Whitmore, “Performans için Koçluk” adlı eserinde GROW (büyümek/ gelişmek) akronimi ile yapılandırdığı GOAL (Hedef/Amaç) – REALITY (Gerçek Durum) – OPTION (Seçenek) – WILL (İrade/İstek) izleğini ortaya koymuştur. Benzer izleği, Nuri Murat Avcı ve Umut Ahmet Tarakçı “Profesyonel Koçluk” adlı eserlerinde KAMÇI! akronimi ile dilimize kazandırmışlardır. KAMÇI! izleği KONU – AMAÇ – MEVCUT DURUM – ÇARE – ISMARLAMA – İLAN adımlarından oluşmaktadır. Bizim kültürümüzde KONU ve AMAÇ’ın net bir şekilde ayrılmasının, yazarlar ayrı bir yeri olduğunu değerlendirmişlerdir. Bir diğer farklılık WILL maddesinin ISMARLAMA ve İLAN olarak ayrı ifade edilmesinde gözlenmektedir. Burada aynı tutumu büyük ve sistematik yapısı ile askeri alanda da görmekteyiz. NATO standartlarında görev, format olarak şu sorulara cevap vermelidir: KİM – NE MAKSATLA – NE ZAMAN – NEREDE – NE YAPACAK? Fark ettiyseniz araya NE MAKSATLA ifadesi eklenmiştir. Bunu uzun uzun düşündüğümüzde savaş ortamında verilen kararların amacımıza uygun olup olmadığının son kez teyit edilmesinin amaçlandığı anlaşılacaktır. Ayrıca NATO standartlarında bir de göreve yönelik emir kavramı vardır. Yani savaşta herkesin teker teker ne yapacağının tanımlandığı bölüm. Burada aynı zamanda sinerji oluşturma ve soyut emrin somutlaştırılarak ete kemiğe bürünmesi hedeflenir. GROW metoduna tekrardan baktığımızda başına bir “T” harfi almış hali literatürde çalışılmaya başlanmıştır. Yani TASK/TOPIC. Bu şekliyle GROW artık T-GROW olarak telaffuz edilmektedir. TASK/TOPIC ile konu ön plana alınmıştır. Konu ve amacın birbirinden ayrılması zorunluluğu burada kendisini hissettirmektedir.

Bunlardan farklı olarak hem GROW hem de KAMÇI! kılavuzu aynı zamanda toplantı yönetim aracı olarak da kullanılabilir. Toplantının konusu ve amacı ile başlayan süreç içinde bulunulan mevcut durumu daha iyi tahlil etmemize yarayan alternatiflere bölünmelidir. Her alternatifin SWOT ile etkinlik analizi yapılmalı ve avantaj ve dezavantajları açıkça ortaya konmalıdır. Bu bizi en optimum sonuca götürür ki; bununda somut ve eylem adımlarına dönüştürülmüş hali karar yani ısmarlama ve ilandır.

Koçluk alanına geri döndüğümüzde GROW/KAMÇI!’nın tek başına bir seans yönetim aracı olduğu açıktır. Başka bir deyişle herhangi bir koçluk aracı kullanmasak bile, bu metodoloji tek başına etkili ve kontrollü bir seans yürütmemizi sağlar. Kimya seansını izleyen ilk koçluk görüşmesinde müşterinin ihtiyacını ortaya çıkarmak için ana yol haritası bu izlek ile netleştirilebilir. Bu yol haritası diğer seanslarda kontrol soruları ve geri bildirimlerle müşteriye sık sık hatırlatılmalıdır.

Seanslarımızda GROW/KAMÇI! metodu ile danışanın isteğini duyduktan sonra eylem adımlarını somutlaştırmak için 5N1K1E Koçluk Aracı uygulanabilir. Böylece netleştirilen istek bir tür karar niteliği kazanacaktır. 5N1K1E Koçluk Aracı aşağıdaki sorulara cevap alınarak uygulanır:

• NE YAPACAĞIM? (Bir üçüncü kişi rahatlıkla anlayacak şekilde açık bir şekilde yazılır. Hedeflenen sonuç tarif edilir.)
• NEDEN YAPACAĞIM? (Bu eylemin kök sebebi yazılır. Bu eylem hangi amaç için yapılmaktadır. Bu konuda odaklanılır.)
• NASIL YAPACAĞIM? (Eylemin yapılış detayları, uygulama adımları yazılır.)
• NEREDE YAPACAĞIM? (Eylemin gerçekleştirileceği mekân, ortam ve kimlerin arasında olacağı tespit edilir.)
• NE ZAMAN YAPACAĞIM? (Ne kadar süre ile hangi sıklıkla yapılacağı ve eylemin ne zaman bitirileceği belirlenir.)
• KİMLERDEN YARDIM ALACAĞIM? (Bu eylemi gerçekleştirirken kimlerin yardımcı olabileceği üzerinde durulur.)
• ENGEL NE/KİM? NASIL AŞARIM? (Eylem adımlarını gerçekleştirirken ne tür engellerin çıkabileceği, bu eylemi engelleyecek kişilerin olup olmadığı, çıkan engellerin eylemden vazgeçmeden nasıl aşılacağı irdelenir.)

GROW/KAMÇI! metodunu uyguladıktan sonra, elde edilen iradenin/ilanın yukarıdaki izlek ile somutlaştırılması müşterinin durumsal farkındalığını arttıracaktır. İşte tam bu aşamada “bunu hayata geçiren siz nasıl bir sizsiniz?” sorusu ile müşterinin kendisini daha güçlü hissetmesi sağlanmalıdır. Burada özellikle “kimlerden yardım alacağım” ve “engeller” bölümü koç tarafından etkin dinlenmelidir.

Sonuç olarak koçluk seanslarında araç kullanmak işimizi kolaylaştırmaktadır. Yaygınlaşan e-coaching ekolü ile ekran üzerinden yapılandırılmış koçluk seansları bir süre sonra kendisini tekrarlayan bir yapıya dönüşecektir. Koçluk ekosisteminin doğal kodlarına dönmesi, pandemi sonrası dönemde yüzyüze koçluğu tekrar gündeme getirecektir. Burada doğaçlama imkânı sağlaması ve içerdiği sağlam kurgu sebebiyle GROW ve KAMÇI! koçluk araçları sade yapısı ile her zaman gündemde olmaya devam edecektir.

Sağlıkla kalın.

Mehmet İlker AKSOY